Jeszcze niedawno (przy ustalaniu prawa do 500+ w okresie zasiłkowym od 1.04.2016 roku do 30.09.2017 roku) problem alimentów wliczanych do dochodu rodziny w programie 500+ dotyczył wyłącznie ich wysokości. Dla rodzica samotnie wychowującego dzieci istotne było, by miesięczny dochód netto na osobę (wraz z otrzymywanymi alimentami) wynosił mniej niż 800 zł lub 1200 zł (gdy rodzic ten wychowywał dziecko niepełnosprawne).

500+ a alimenty

Organy administracji honorowały każdy dokument określający istnienie obowiązku alimentacyjnego i wysokość otrzymywanej na dziecko kwoty, a więc m.in. oświadczenia rodziców dziecka składane pod rygorem odpowiedzialności karnej. Jedno z tych oświadczeń pochodziło od rodzica zobowiązanego do alimentacji (a więc najczęściej, choć nie zawsze – od ojca), drugie od rodzica, który składał wniosek o świadczenie wychowawcze. Do oświadczeń rodzic – wnioskodawca dołączał np. odręczne pokwitowania otrzymanych na dziecko wpłat.

Tak było jeszcze do wczoraj, jak jednak jest już dzisiaj?

ZMIANA W TREŚCI USTAWY O POMOCY PAŃSTWA W WYCHOWYWANIU DZIECI

Od tego okresu zasiłkowego (od 1.10.2017 do 30.09.2018) takie zaświadczenia nie są już jednak honorowane, a to za sprawą zapisu w art. 8 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci: „Świadczenie wychowawcze na dane dziecko nie przysługuje, jeżeli osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone, na rzecz tego dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd (…)”.

PRZYCZYNY WPROWADZENIA ZMIAN

Możliwość uregulowania wysokości alimentów między rodzicami dziecka bez udziału instytucji państwowych czy osób trzecich przewidziana w założeniu dla osób samotnie wychowujących dzieci stworzyła pewną furtkę. Furtkę dla osób żyjących w związkach nieformalnych (bez ślubu). Dość często zdarzało się, że rodzic w praktyce żyjący na co dzień pod jednym dachem z drugim rodzicem dziecka, prowadzący z nim wspólne gospodarstwo i mający jedną sypialnię składał oświadczenie o samotnym wychowywaniu syna lub córki przez jedno z nich i dobrowolnym spełnianiu obowiązku alimentacyjnego przez drugie. W razie kontroli organu administracji (np. pań z MOPS-u) pospiesznie usuwano wszelkie „dowody zbrodni” z mieszkania – znikały przybory do golenia partnera czy koronkowa bielizna partnerki, zdjęć z reguły usuwać nie było potrzeby, bo w smartfonie czy tablecie nikt kontroli nie przeprowadzał.

Przez dłuższy czas na tą furtkę patrzono przez palce. Ten czas dobiegł końca.

I CO TERAZ?

Obecnie rodzic samotnie wychowujący dziecko musi do wniosku o 500+ dołączyć dokument określający wysokość alimentów i zatwierdzony przez sąd.

Takim dokumentem jest:

• odpis wyroku sądu lub ugody zawartej przed sądem,

• odpis ugody zawartej przed notariuszem z klauzulą wykonalności,

• odpis ugody zawartej przed mediatorem z klauzulą wykonalności.

Rodzice mają więc możliwość wyboru jednego z 3 sposobów uregulowania alimentów na swoje dzieci:

1. bezpośrednio przed sądem,

2. przed notariuszem,

3. przed mediatorem.

KTO NIE MUSI PRZEDSTAWIAĆ TYTUŁU WYKONAWCZEGO OKREŚLAJĄCEGO WYSOKOŚĆ ALIMENTÓW?

W niektórych sytuacjach samotne wychowywanie dziecka nie będzie powodowało konieczności zdobycia wyroku sądu lub ugody sądowej/ugody zawartej przed notariuszem/ ugody zawartej przed mediatorem.

Takiego tytułu wykonawczego nie potrzeba, gdy:

1. drugi z rodziców dziecka nie żyje,

2. ojciec dziecka jest nieznany,

3. sąd oddalił pozew o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego rodzica dziecka,

4. sąd zobowiązał tylko jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,

5. rodzice dziecka sprawują nad nim opiekę naprzemienną w porównywalnych i powtarzających się okresach czasu zgodnie z orzeczeniem sądu.

Wyroku sądu ani ugody określającej wysokość alimentów nie przedstawiają również rodzice wspólnie wychowujący dziecko, którzy nie są małżeństwem.

W ich przypadku do ustalenia dochodu rodziny brane są pod uwagę dochody obojga z nich na podstawie informacji pozyskanych przez organ administracji z urzędu skarbowego i ZUS/KRUS oraz dokumentów określających utratę i uzyskanie dochodu w przypadku zmian w 2016 roku lub później. Dane obojga rodziców muszą znaleźć się w części wniosku określającej skład rodziny.

JAK UZYSKAĆ TYTUŁ WYKONAWCZY OKREŚLAJĄCY WYSOKOŚĆ ALIMENTÓW?

1. Jeżeli zdecydujesz się na wybór drogi sądowej w pierwszej kolejności musisz złożyć pozew o alimenty – wzór pozwu i omówienie znajdziesz.

2. Jeżeli zdecydujesz się na zawarcie ugody przed notariuszem, musisz porozmawiać z drugim rodzicem dziecka/dzieci i umówić się wspólnie na spotkanie u notariusza.

3. Jeżeli zdecydujesz się na zawarcie ugody przed mediatorem, warto byś wiedział/wiedziała czym taka ugoda jest.

Ugoda mediacyjna w sprawie o alimenty to nic innego jak umowa między rodzicami dziecka/dzieci, którą zawierają oni w obecności mediatora w wyniku przeprowadzonej mediacji.

Mediacja jest rozwiązaniem dobrowolnym, może odbywać się poza postępowaniem sądowym, a co za tym idzie – prowadzi z reguły do szybszego osiągnięcia porozumienia i wypracowania ugody. Jest też rozwiązaniem tańszym niż postępowanie sądowe.

W ugodzie mediacyjnej w sprawie o alimenty, rodzice wspólnie wypracowują stanowisko, a więc określają wysokość alimentów, termin i sposób ich zapłaty.

Aby ugoda była honorowana do programu 500+, a także, by w razie nie wykonywania jej postanowień rodzic mógł od razu udać się do komornika z wnioskiem o egzekucję alimentów, potrzeba jej zatwierdzenia przez sąd. W przypadku ugody w sprawie o alimenty takim zatwierdzeniem jest nadanie ugodzie klauzuli wykonalności.

Jestem mediatorem, jeżeli jesteś więc rodzicem zainteresowanym mediacją i wypracowaniem z byłym partnerem/małżonkiem wzajemnych praw i obowiązków (w sprawie o alimenty, ale nie tylko 😉 ), napisz do mnie: kontakt@przepisowamama.pl